CIEKAWE IMPRESJE ARTYSTYCZNE NA MEDALACH

IMPRSJE ARTYSTYCZNE NA MEDALACH

Wiele medali wykonywanych jest przez artystów na określone zamówienie co na ogół krępuje inwencje artystów. O wiele mniej jest medali w których artyści medalierzy wychodzą po za powszechnie stosowaną normę i wprowadzają własne wizje często abstrakcyjne zmuszające oglądających medal do refleksji.

            Ciekawe rozwiązanie widzimy na medalu poświęconym zwycięstwu Tadeusz Kościuszki pod Racławicami. O zwycięstwie przesądził atak kosynierów na baterie rosyjskie. Obie strony medalu pokazują las kos wzniesionych nad polem bitwy. Wymowa wzniesionych kos bardziej przemawia niż widok walczących.

Bronisław Chromy. Racławice 1974. . Sygnowany na A. – B. Chromy. Medalier: Bronisław Chromy. Ø 73 mm. Lany.

 

Kotula Franciszek (1900-1983) autor wielu monografii dotyczących społeczności południowo wschodniej Polski. Współzałożyciel  Muzeum Budownictwa Wiejskiego w Sanoku i Muzeum Ziemi Rzeszowskiej.  Jego działalność upamiętniona została medalem autorstwa Stanisława Wiśniewskiego. Rewers medalu przedstawia krajobraz wiejski.  Niewyraźne kontury elementów krajobrazu, drogi, wierzby przydrożnej, pochylonego krzyża  i sylwetki idącego człowieka stwarzają nastrój spokoju i zadumy. Podkreśla życie F. Kotuli poświęcone badaniu kultury i folkloru wsi.

Av.: Stylizowany monogram liter FK. Przy krawędzi u góry napis: FRANCISZEK,  u dołu: KOTULA. Po obu stronach monogramu daty: 1900 /1983. Rv.: Na pobrużdżonym tle niewyraźna sylwetka człowieka idącego w kierunku stylizowanego drzewa ze stojącym obok krzyżem. Sygnowany na „Rv .- napis: S. Wiśniewski. Medalier: Stanisław Wiśniewski (1936-2016). Mosiądz. Lany. Ø 93 mm.

Jednym z artystów  polskich, , który swoją twórczość poświęca głównie tematyce wiejskiej jest Józef Opala malarz, rzeźbiarzy i medalier.  Każdy z prezentowanych czterech medali tego artysty zawiera elementy wykraczające po za bezpośrednią kopię rzeczywistości  a jednocześnie rysujący jego artystyczną romantyczną wersję. Medale portretowe tego artysty obok wizerunku postaci odkrywają w czytelny sposób ich powiązania z wsią oraz domyślnie rodzaj ich działalności. Jeden z pierwszych  medali poświęcił Wincentemu  Witosowi wybitnemu przedstawicielu klasy chłopskiej.  Awers ukazuje skupioną surową twarz ludowego męża stanu. Rewers stanowi kontynuację jego osobowości. Węgieł wiejskiej podtrzymywany żylastymi rękoma jest alegorią  nie tylko osobowości polityka ale  znaczenia klasy chłopskiej w podtrzymywaniu ojczystego domu. Wyeksponowana ręka  jest jednym ze szczególnych elementów i symboli wielu medali tego artysty

 

Józef Opala. Wincenty Witos. Sygnowany na Rv.- litery „JO”. Medalier: Józef Opala. Ø 157 mm. Lany. Mosiądz.

Kolejnemu portret tego artysty poświęcony Jędrzejowi Cierniakowi. Jerzy Cierniak (1886-1942) był założycielem teatrów ludowych krzewiących pieśni, tańce i obyczaje ludowe. Portretowi towarzyszy wierzba, drzewo polskiego krajobrazu. Opisane w literaturze, poezji. malarstwie. Motyw ten podjął też Józef Opala. Romantyzm tego drzewa podkreślają dłonie wyłaniające się z pnia i grające na skrzypcach.

Józef Opala. Jędrzej Cierniak. Niesygnowany. Niesygnowany. Ø 93 mm. Mosiądz. Lany

           Inny medal tego artysty edytowany na okoliczność II zjazdu Związku Młodzieży Wiejskiej przedstawia jaskółcze gniazdo ulepione przy zwieńczeniu węgła chaty. Przesłanie tego  medalu jest wskazanie na wiejski rodowód tego Związku i jego powiązanie z  tradycją i kulturą wsi. Jest alegorią domu rodzinnego z którego wylatuje  młode pokolenie.

 

  
Józef Opala. II Zjazd Związku Młodzieży Wiejskiej. Sygnowany na R. – inicjały „JO”.. Ø 92 mm. Mosiądz. Lany.

 Z pośród medali portretowych poświęconych działaczom wyróżnia się też medal poświęcony Stanisławowi Piętakowi (1909-1964) ) poecie, którego twórczość oparta była na kulturze wiejskiej. Pegaz z wierzbami zamiast skrzydeł jednoznacznie wskazuje na kierunek jego twórczości poetyckiej.

 

  

Józef Opala. Nagroda literacka młodych im. Stanisława Piętaka. Sygnowany na Av. – litery JO. Ø 107 mm. Mosiądz. Lany.