IMPRSJE ARTYSTYCZNE NA MEDALACH
Wiele medali wykonywanych
jest przez artystów na określone zamówienie co na ogół krępuje inwencje
artystów. O wiele mniej jest medali w których artyści medalierzy
wychodzą po za powszechnie stosowaną normę i wprowadzają własne wizje często
abstrakcyjne zmuszające oglądających medal do refleksji.
Ciekawe rozwiązanie widzimy na medalu poświęconym zwycięstwu Tadeusz Kościuszki pod Racławicami. O zwycięstwie przesądził atak kosynierów na baterie rosyjskie. Obie strony medalu pokazują las kos wzniesionych nad polem bitwy. Wymowa wzniesionych kos bardziej przemawia niż widok walczących.
Bronisław
Chromy. Racławice 1974. . Sygnowany na A. – B. Chromy. Medalier: Bronisław
Chromy. Ø 73 mm. Lany.
Kotula
Franciszek (1900-1983) autor wielu monografii dotyczących społeczności
południowo wschodniej Polski. Współzałożyciel
Muzeum Budownictwa Wiejskiego w Sanoku i Muzeum Ziemi Rzeszowskiej. Jego działalność upamiętniona została medalem
autorstwa Stanisława Wiśniewskiego. Rewers medalu przedstawia krajobraz
wiejski. Niewyraźne kontury elementów
krajobrazu, drogi, wierzby przydrożnej, pochylonego krzyża i sylwetki idącego człowieka stwarzają
nastrój spokoju i zadumy. Podkreśla życie F. Kotuli poświęcone badaniu kultury
i folkloru wsi.
Av.: Stylizowany monogram liter FK. Przy krawędzi u góry napis: FRANCISZEK, u dołu: KOTULA. Po obu stronach monogramu daty: 1900 /1983. Rv.: Na pobrużdżonym tle niewyraźna sylwetka człowieka idącego w kierunku stylizowanego drzewa ze stojącym obok krzyżem. Sygnowany na „Rv .- napis: S. Wiśniewski. Medalier: Stanisław Wiśniewski (1936-2016). Mosiądz. Lany. Ø 93 mm.
Jednym z
artystów polskich, , który swoją
twórczość poświęca głównie tematyce wiejskiej jest Józef Opala malarz,
rzeźbiarzy i medalier. Każdy z
prezentowanych czterech medali tego artysty zawiera elementy wykraczające po za
bezpośrednią kopię rzeczywistości a
jednocześnie rysujący jego artystyczną romantyczną wersję. Medale portretowe
tego artysty obok wizerunku postaci odkrywają w czytelny sposób ich powiązania
z wsią oraz domyślnie rodzaj ich działalności. Jeden z pierwszych medali poświęcił Wincentemu Witosowi wybitnemu przedstawicielu klasy
chłopskiej. Awers ukazuje skupioną
surową twarz ludowego męża stanu. Rewers stanowi kontynuację jego osobowości.
Węgieł wiejskiej podtrzymywany żylastymi rękoma jest alegorią nie tylko osobowości polityka ale znaczenia klasy chłopskiej w podtrzymywaniu
ojczystego domu. Wyeksponowana ręka jest
jednym ze szczególnych elementów i symboli wielu medali tego artysty
Józef Opala. Wincenty Witos. Sygnowany na Rv.- litery
„JO”. Medalier: Józef Opala. Ø 157 mm. Lany. Mosiądz.
Kolejnemu
portret tego artysty poświęcony Jędrzejowi Cierniakowi. Jerzy Cierniak
(1886-1942) był założycielem teatrów ludowych krzewiących pieśni, tańce i
obyczaje ludowe. Portretowi towarzyszy wierzba, drzewo polskiego krajobrazu.
Opisane w literaturze, poezji. malarstwie. Motyw ten podjął też Józef Opala.
Romantyzm tego drzewa podkreślają dłonie wyłaniające się z pnia i grające na
skrzypcach.
Józef Opala. Jędrzej Cierniak. Niesygnowany. Niesygnowany. Ø 93 mm. Mosiądz. Lany
Inny medal tego artysty edytowany na okoliczność II zjazdu Związku Młodzieży
Wiejskiej przedstawia jaskółcze gniazdo ulepione przy zwieńczeniu węgła chaty.
Przesłanie tego medalu jest wskazanie na
wiejski rodowód tego Związku i jego powiązanie z tradycją i kulturą wsi. Jest alegorią domu
rodzinnego z którego wylatuje młode
pokolenie.
Józef Opala. II Zjazd Związku Młodzieży Wiejskiej. Sygnowany na R. – inicjały „JO”.. Ø 92 mm. Mosiądz. Lany.
Józef Opala. Nagroda literacka młodych im. Stanisława Piętaka. Sygnowany na Av. – litery JO. Ø 107 mm. Mosiądz. Lany.
