II IMPRSJE ARTYSTYCZNE NA MEDALACH

 10.04.2025 

Mam przyjemność pokazać gościom dalszy ciąg medali wyróżniających się artystycznym spojrzeniem na wieś i ludzi z nią związanych.

 JARMARK CHMIELO –WIKLINIARSKI  NOWY TOMYŚL 1977

 

Av.: W otoku napis: JARMARK – CHMIELO - WIKLINIARSKI. W środku klęcząca dziewczyna z koszem zrywająca szyszki chmielu. Rv.: W otoku napis: NOWY TOMYŚL, poniżej data: 1977. W środku kosz pod nim wiązanka z liści i szyszek chmielu i gałązek wikliny. Niesygnowany. Medalier: nieznany. Kształt: nieregularny  ośmiokąt. Rozmiar – 114 -120 mm. Odlew. Mosiądz.

KOŃ I CZŁOWIEK

Oryginalną twórczością medalierską wyróżnia się Barbara Lis-Romańczuk znana współczesna artystka tworząca w Olsztynie. W swojej twórczości nie pominęła tematyki wiejskiej dedykowanej niektórym instytucjom, wydarzeniom, oraz wykonane wyłącznie dla wyrażenia  osobistego spojrzenia na to środowisko.

Jedna z impresji to prezentowany medal: Koń i człowiek. Niewyraźne kontury tej dwójki pozwalają się jednak domyśleć się ich bliskości. Rewers medalu pokazuje sfalowany nieregularny krajobraz wiejski dający duże pole wyobraźni. Sygnowany na Av. Medalier: Barbara Lis- Romańczak: litera: „R”. Koń i człowiek.. Rozmiar: 81 x 77 mm. Mosiądz.

            Ciekawą gamę medali związanych z tematem „wiejskim” znaleźć  można w zbiorze prac Józefa Stasińskiego jednego z najbardziej znanych polskich medalierów. Każdy z medali, które zostaną zaprezentowane wskazują na możliwości artystyczne tego twórcy.

ZIEMIA TO MATKA CHLEB TO ŻYCIE

  

Medal Wielkopolskiej Fundacji Żywnościowej. Józef Stasiński. Wielkopolska Fundacja Żywnościowa. Sygnowany na Av. –monogram liter „ST” na Rv.- napis OPUS 1610. Kształt medalu-prostokątny. Mosiądz. Lany. Napis na awersie medalu to Motto Fundacji: „Ziemia to matka chleb to życie” zilustrowane zostało ręką krojącą bochen chleba przeznaczonego do rozdzielenia wśród potrzebujących. Podkreśla misję jaką pełniła Fundacja w zakresie pozyskiwania żywności i jej dystrybucji wśród potrzebujących. Wiejski charakter  medalu  podkreśla też kobieta z konwiami mleka.

 ZESPÓŁ PIEŚNI I TAŃCA KATOWICE

  

Całkowicie odmienny kształt i sposób wyrazu  widzimy na medalu poświęconemu Studenckiemu Zespołowi Pieśni i Tańca „Katowice” propagującemu folklor i kulturę naszego kraju. Wprawdzie medal ma tradycyjny okrągły kształt jednak głęboki relief i dynamika tańca zacierająca szczegóły tańczących a podkreślająca  ich zapamiętanie w tańcu. Józef Stasiński. Studencki Zespół Pieśni i Tańca „Katowice” Uniwersytetu Śląskiego. Sygnowany na RV. – spleciony monogram liter ST. Medalier: Józef Stasiński.

 WŁADYSŁAW REYMONT

Kolejny medal poświęcony Władysławowi Reymontowi polskiemu nobliście za jego wybitne dzieło literackie „Chłopi”. Duży prostokątny medal przedstawia na awersie portret pisarza. Awers z wierzbami – drzewami krajobrazu wiejskiego przenosi oglądającego do Lipiec wsi opisanej w powieści.

 

 

Józef Stasiński. Władysław Reymont 1867-1925. Sygnowany na Av.: spleciony monogram liter „st” Medalier: Józef Stasiński. Rozmiar: 121 x 117 mm.

 

CIEKAWE IMPRESJE ARTYSTYCZNE NA MEDALACH

IMPRSJE ARTYSTYCZNE NA MEDALACH

Wiele medali wykonywanych jest przez artystów na określone zamówienie co na ogół krępuje inwencje artystów. O wiele mniej jest medali w których artyści medalierzy wychodzą po za powszechnie stosowaną normę i wprowadzają własne wizje często abstrakcyjne zmuszające oglądających medal do refleksji.

            Ciekawe rozwiązanie widzimy na medalu poświęconym zwycięstwu Tadeusz Kościuszki pod Racławicami. O zwycięstwie przesądził atak kosynierów na baterie rosyjskie. Obie strony medalu pokazują las kos wzniesionych nad polem bitwy. Wymowa wzniesionych kos bardziej przemawia niż widok walczących.

Bronisław Chromy. Racławice 1974. . Sygnowany na A. – B. Chromy. Medalier: Bronisław Chromy. Ø 73 mm. Lany.

 

Kotula Franciszek (1900-1983) autor wielu monografii dotyczących społeczności południowo wschodniej Polski. Współzałożyciel  Muzeum Budownictwa Wiejskiego w Sanoku i Muzeum Ziemi Rzeszowskiej.  Jego działalność upamiętniona została medalem autorstwa Stanisława Wiśniewskiego. Rewers medalu przedstawia krajobraz wiejski.  Niewyraźne kontury elementów krajobrazu, drogi, wierzby przydrożnej, pochylonego krzyża  i sylwetki idącego człowieka stwarzają nastrój spokoju i zadumy. Podkreśla życie F. Kotuli poświęcone badaniu kultury i folkloru wsi.

Av.: Stylizowany monogram liter FK. Przy krawędzi u góry napis: FRANCISZEK,  u dołu: KOTULA. Po obu stronach monogramu daty: 1900 /1983. Rv.: Na pobrużdżonym tle niewyraźna sylwetka człowieka idącego w kierunku stylizowanego drzewa ze stojącym obok krzyżem. Sygnowany na „Rv .- napis: S. Wiśniewski. Medalier: Stanisław Wiśniewski (1936-2016). Mosiądz. Lany. Ø 93 mm.

Jednym z artystów  polskich, , który swoją twórczość poświęca głównie tematyce wiejskiej jest Józef Opala malarz, rzeźbiarzy i medalier.  Każdy z prezentowanych czterech medali tego artysty zawiera elementy wykraczające po za bezpośrednią kopię rzeczywistości  a jednocześnie rysujący jego artystyczną romantyczną wersję. Medale portretowe tego artysty obok wizerunku postaci odkrywają w czytelny sposób ich powiązania z wsią oraz domyślnie rodzaj ich działalności. Jeden z pierwszych  medali poświęcił Wincentemu  Witosowi wybitnemu przedstawicielu klasy chłopskiej.  Awers ukazuje skupioną surową twarz ludowego męża stanu. Rewers stanowi kontynuację jego osobowości. Węgieł wiejskiej podtrzymywany żylastymi rękoma jest alegorią  nie tylko osobowości polityka ale  znaczenia klasy chłopskiej w podtrzymywaniu ojczystego domu. Wyeksponowana ręka  jest jednym ze szczególnych elementów i symboli wielu medali tego artysty

 

Józef Opala. Wincenty Witos. Sygnowany na Rv.- litery „JO”. Medalier: Józef Opala. Ø 157 mm. Lany. Mosiądz.

Kolejnemu portret tego artysty poświęcony Jędrzejowi Cierniakowi. Jerzy Cierniak (1886-1942) był założycielem teatrów ludowych krzewiących pieśni, tańce i obyczaje ludowe. Portretowi towarzyszy wierzba, drzewo polskiego krajobrazu. Opisane w literaturze, poezji. malarstwie. Motyw ten podjął też Józef Opala. Romantyzm tego drzewa podkreślają dłonie wyłaniające się z pnia i grające na skrzypcach.

Józef Opala. Jędrzej Cierniak. Niesygnowany. Niesygnowany. Ø 93 mm. Mosiądz. Lany

           Inny medal tego artysty edytowany na okoliczność II zjazdu Związku Młodzieży Wiejskiej przedstawia jaskółcze gniazdo ulepione przy zwieńczeniu węgła chaty. Przesłanie tego  medalu jest wskazanie na wiejski rodowód tego Związku i jego powiązanie z  tradycją i kulturą wsi. Jest alegorią domu rodzinnego z którego wylatuje  młode pokolenie.

 

  
Józef Opala. II Zjazd Związku Młodzieży Wiejskiej. Sygnowany na R. – inicjały „JO”.. Ø 92 mm. Mosiądz. Lany.

 Z pośród medali portretowych poświęconych działaczom wyróżnia się też medal poświęcony Stanisławowi Piętakowi (1909-1964) ) poecie, którego twórczość oparta była na kulturze wiejskiej. Pegaz z wierzbami zamiast skrzydeł jednoznacznie wskazuje na kierunek jego twórczości poetyckiej.

 

  

Józef Opala. Nagroda literacka młodych im. Stanisława Piętaka. Sygnowany na Av. – litery JO. Ø 107 mm. Mosiądz. Lany.

 

OSKAR KOLBERG NA MEDALACH

 

05.12.2024

Dzisiaj mam przyjemność przedstawić  Państwu medale poświęcone wybitnemu polskiemu folkloryście, etnografowi i kompozytorowi Oskarowi Kolbergowi. Dobrą okazją odo tego jest 210 rocznica jego urodzin, Z tej okazji Muzeum Wsi Radomskiej ogłosiło mijający rok 2024 „Rokiem Kolberga.  W ciągu 50 lat swojej działalności stworzył podstawy współczesnych nauk dotyczących kultury ludowej; etnografii, etnologii, folklorystyki, etnomuzykologii i językoznawstwa. Owocem jego życia było 38 tomów dzieła z 12 500 pieśniami, 550 bajkami  i 2710 przysłowiami.

Mam nadzieję że medale wśród nich są dzieła wybitnych polskich medalierów; Jerzy Jarnuszkiewicz, Zygmunt Kaczor, i Józef Stasiński, spotkają się z Państwa życzliwym przyjęciem.

 

OSKAR KOLBERG

Av.: W ramce zarys twarzy O. Kolberga. Po prawej kontur budynku. Po lewej w prostokątnym wgłębieniu napis: MEDAL IM. / OKARA / KOLBERGA. U dołu nuty z fragmentem nieczytelnym tekstu. Rv.: Na falistej wypukłości ludowe serwetki w kształcie kwiatów. Powyżej zarys podpisu O. Kolberga. U dołu napis: ZA ZASŁUGI DLA / KULTURY LUDOWEJ.Niesygnowany. Medalier: Anna Jarnuszkiewicz. Kształt prostokątny. Rozmiar: 76 x 79 mm. Mosiądz. Lany. Medal przyznawany od 1974 r. za wybitne osiągnięcia w dziedzinie kultury ludowej. Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego jest głównym fundatorem nagrody.

OSKAR KOLBERG

 

Av.: Popiersie ¾ w prawo. Wzdłuż krawędzi napis: OSKAR KOLBERG 1814-1890 ETNOGRAF POLSKI.

Rv.: Zabytkowy budynek. Niżej data: 1984 nad herbem miasta. W wydzielonym  otoku napis: MUZEUM POJEZIERZA ŁĘCZYCKO-WŁODAWSKIEGO WE WŁODAWIE. Sygnowany na Rv.: JJ. Projektował i wykonał : Jerzy Jarnuszkiewicz.  Ø 70 mm. Wielkość emisji: tombak srebrzony – 500 szt. patynowany – 500 szt. Emitent: Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze, Zarząd Wojewódzki. Chełm. 

 MUZEUM OSKARA KOLBERGA W  PRZYSUSZE

Av.: Popiersie O. Kolberga ¾ w prawo. Przy krawędzi napis: MUZEUM IM. OSKARA KOLBERGA W PRZYSUSZE.

Rv.: Para w ludowych strojach. Mężczyzna ze skrzypcami  i smykiem w ręku. U dołu poziomy napis: PIEŚN IDZIE NA CAŁEGO.

Niesygnowany. Medalier: Zygmunt Kaczor.

Wielkość emisji: tombak patynowany - 500 szt. Emitent: Muzeum Instrumentów Muzycznych, Szydłowiec.  1990 r.

OSKAR KOLBERG

Av.: Popiersie ¾ w lewo, niżej napis: OSKAR KOLBERG/ 1814 -1890.

Rv.: Ornament  roślinny poziomo przez środek. Wyżej napis: W STULECIE/ ŚMIERCI/ WIELKIEGO  ETNOGRAFA, niżej: KOMITET / JUBILEUSZOWY/ PRZYSUCHA/  1990.

Sygnowany na Av.: Spleciony monogram ZK. Medalier: Zygmunt Kaczor. 

Ø 70 mm. Wielkość emisji: tombak patynowany – 500 szt.

Emitent: Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych. Szydłowie.

 

OSKAR KOLBERG

Av.: Głowa O. Kolberga na wprost. Po prawej stronie stylizowany podpis: OKOLBERG.

Rv.: Na gładkim srebrzonym tle serwetka z wzorem ludowym. Przy krawędzi napis i data: VI KONGRES REGIONALNYCH TOWARZYSTW KULTURY • RADOM• WRZESIEŃ /98.

Niesygnowany. Medalier: nieznany. Ø 59 mm. Metal srebrzony.

 

OSKAR KOLBERG 1814-1890 50 LAT PTTK

 

 

Av. Po lewej stronie u góry daty: 1952 / 2002 pod nimi liśc dębowy. Po prawej stronie w odznaczonym liniami trójkącie na gładkim tle napis: 50 / LAT / KOMISJI / TURYSTYKI / PIESZEJ. W wydzielonym trójkącie po lewej stronie u dołu na gładkim tle napis: POLSKIE  / TOWARZYSTWO / TURYSTYCZNO / KRAJOZNA / WCZE. Po prawej stronie logo PTTK.

Rv. Popiersie etnografa, pod nim napis i daty: OSKAR KOLBERG / 1814-1890.

Niesygnowany. Medalier: nieznany. Ø 69 mm. Metal złocony. Lany.

PAŃSTWOWA FILHARMONIA IM. O. KOLBERGA KIELCE

Av.; Popiersie O. Kolberga w ¾ w prawo. Po prawej stronie poziomy napis: PAŃSTWO / WA FOLHA / RMONIA / IM. O. KOL / BERGA / KIELCE. Rv.: Stylizacja organów w formie owalnych kolumn różńej wysokości.  W lewym górnym rogu daty: 1945 / 1980. Sygnowany na Rv. Medalier nieznany. Mosiądz lany. Kształt prostokąta z zaokrąglonymi narożami i bokami. Rozmiar:83 x 118 mm.

Tadeusz Kościuszko bohater dwóch narodów na medalach

 

26.09.2024 

    W dniu 2 września 2024 r. miałem przyjemność przedstawić  w siedzibie Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego w Warszawie, prezentację pt. „Tadeusz Kościuszko bohater dwóch narodów  na medalach. W 230 rocznicę  Insurekcji 1794 r.” Kilka z prezentowanych medali pochodzących z  mojej kolekcji zamieszczam poniżej. Jednocześnie informuję, że prezentacja w całości jest umieszczona na stronie internetowej Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego Oddziału w Warszawie. Zapraszam do jej obejrzenia.

Medalier: David D’Angers Pierre Jean ( 1788-1856). Tadeusz Kościuszko. Medalion jednostronny. Brąz. Lany. Ø 165 mm.

 

 

Av. Grzegorz Kowalski. Tadeusz Kościuszko. Dworek Kościuszków w Lublinie. Popiersie Kościuszki w  mundurze ¾ w lewo. Przy krawędzi napis i daty: 1746 • TADEUSZ KOŚCIUSZKO • 1817. Rv,: Dworek Kościuszki wśród drzew. U dołu poziomy napis: DWOREK KOŚCIUSZKÓW  /  W LUBLINIE. Sygnowany na „R” – litery „GK”. Tombak srebrzony i oksydowany. Ø 70 mm. Wielkość emisji Br. -400 szt, srebrz. 600 szt. Emitent: Wojewódzki Ośrodek  Informacji Lublin.

 

  

Av.: Anna Jarnuszkiewicz. Tadeusz Kościuszko. Głowa Kościuszki ¾ w lewo. Rv.: Kościuszko na koniu z szablą w ręku. Pod poziomą kreską na dole napisy i daty: SOSNOWICA 1774-75, CHEŁM 1791, DUBIENKA 1792, WŁODAWA 1794, PTTK CHEŁM 1989. Sygnowany na Av- monogram liter „AJ”.. Wielkość emisji: patynowany -600 egz. Srebrzony- 600 egz. Ø 70 mm. Emitent: POLSKIE TOWARZYSTWO TURYSTYCZNO-KRAJOZNAWCZE , CHEŁM.

 

  

Andrzej i Roussana Nowakowscy. 200 lat Order Krzyża Virtuti Militari, Książe Józef Poniatowski i Tadeusz Kościuszko. Av. Order Krzyża Virtuti Militari. Akcesoria wojenne. Rv.: Popiersia; Józefa Poniatowskiego obok daty: 1762/ 1813, i Tadeusza Kościuszki i daty 1743/ 1817, obaj z orderami VM na piersiach. W otoku napisy: KSIĄŻE JÓZEF PONIATOWSKI • GEN. MAJOR TADEUSZ KOŚCIUSZKO. Sygnowany na Av.; litery „AR”..Wielkość emisji; srebrzony – 1500 egz., patynowany 1000 egz. Ø 70 mm.

 

Hanna Roszkiewicz. Tadeusz Kościuszko.Av.: Popiersie T.Kościuszki w prawo. W otoku napis: 1746 TADEUSZ KOŚCIUSZKO•1817•MUZEUM PTTK W PUŁAWACH.Rv.; Sztandar z napisem; „ŻYWIĄ I BRONIĄ”. Przy krawędzi napisy; DUBIENKA•RACŁAWICE•WARSZAWA•MACIEJOWICE•SARATOGA•WEST POINT•CHARLESTON•NINTY SIX.  Sygnowany na Rv.: monogram liter HR. Metal srebrzony, brąz Wielkość emisji 500/500 egz. Emitent: Muzeum Regionalne  PTTK Puławy. Ø70 mm.

  

Andrzej Nowakowski. Tadeusz Kościuszko. Bitwa pod Racławicami. Av.: Kosynierzy maszerujący na nieprzyjacielskie armaty pod sztandarem z napisem „ŻYWIĄ I BRONIĄ”. Pod nimi logo TWO przedzielające datę 19/90. W otoku napis: BITWA POD RACŁAWICAMI / 4 KWIETNIA  1974 R. Rv.: Popiersie T. Kościuszki. W otoku daty i napis: 4•II•1746 / 15•X•1817 / TADEUSZ KOŚCIUSZKO. Sygnowany na A- spleciony monogram  AN.. Ø 70 mm. Wielkość emisji: Tombak srebrzony – 3000 szt, tombak patynowany – 3000 szt. Emitent; Towarzystwo Wiedzy Obronnej, Warszawa. Mennica Warszawska.

 

Alfreda Poznańska (1939-2001) Av.: Na fakturowanym, kratkowanym tle, kosy osadzone na sztorc, na nich napis: PANORAMA / LWÓW 1894 – WROCŁAW 1985 / RACŁAWICKA / MUZEUM / NARODOWE / WE / WROCŁAWIU/.Rv.: Kościuszko w sukmanie i chłopskiej czamarze na koniu wskazuje kierunek natarcia. Sygnowany na A.: Monogram liter: AP. , na R. – znak Mennicy Warszawskiej. Ø 70 mm. Tombak patynowany. 

Edward Gorol. Za Polskę Wolność i Lud. Av.; Orzeł. Nad nim napis: ZA / POLSKĘ / WOLNOŚĆ I LUD / 1794, na dole napis i daty:1794 / CHEŁM / 1944. Rv.: Głowa T. Kościuszki ¾ w prawo. Sygnowany na Rv. Emisja; metal srebrzony: 300 egz., metal patynowany – 450 egz. Ø50 mm. Emitent; Urząd Miasta Chełm.